16min

De immense verspilling

De UCLouvain en vrouwen (nederlandstalige versie)

image 1 - pleine page
Laura Ottone. Tous droits réservés.

Sinds 2020 vragen twee topbiologen aan de UCLouvain om hen te beschermen tegen een professionele werkomgeving die seksisme, geweld en intimidatie in de hand werkt. Terwijl de universiteit haar genderbeleid aanpast, koos ze er in dit geval voor om zich tegen deze onderzoekers te verzetten. Het resultaat : de ene is met medisch verlof en de andere heeft de universiteit moeten verlaten. Deze dubbele academische crash symboliseert de grote schade (wetenschappelijk en financieel) veroorzaakt door de mannelijke dominantie in de academische wereld en in deze instelling in het bijzonder.

Herfst 1928. De bekende feministische schrijfster Virginia Woolf werkt aan twee lezingen aan de universiteit van Cambridge. Thema : vrouwen en fictie. Hieruit ontstaat het baanbrekende essay ‘Een kamer voor jezelf’. Om zich voor te bereiden op haar lezingen, wandelt en denkt ze op het terrein van de Engelse universiteit. Een opzichter duikt op en dwingt haar het terrein te verlaten dat alleen bestemd is voor mannelijke academici. “Zogenoemd ter bescherming van het terrein, waarvan ze het onderhoud driehonderd jaar lang aan elkaar hedden doorgegeven, hadden ze mijn visjes weggejaagd”, schrijft ze. Dit was de bijnaam die ze gaf aan haar denkproces, dat begon als onbeduidend, maar leidde tot onderzoek en vervolgens resultaat - literair, academisch en wetenschappelijk.

Caroline Nieberding en Bertanne Visser zijn Virginia Woolfs. Waarom ontvluchten vrouwelijke onderzoekers wetenschappelijke faculteiten, de academische wereld en de UCLouvain in het bijzonder ? De twee biologen stellen seksisme aan de kaak. Ze eisten “hun eigen laboratoria” om goed te kunnen werken en resultaten te publiceren. Ze noemen de namen van opzichters (professoren, leidinggevenden) die al 600 jaar de gronden beschermen die hun voorgangers hebben doorgegeven.

De Virginia Woolfs van de UCLouvain komen en gaan al tientallen jaren. De vroegste getuigenis die we hebben is die van Hélène Verougstraete. Deze professor emeritus kunstgeschiedenis, die van 1973 tot 2009 in dienst was van de UCLouvain, meent dat ze werd lastiggevallen door een aantal collega’s zonder ooit de steun te krijgen van het rectoraat, ondanks haar meldingen. Discriminatie begint al bij het begin van een academische carrière, zegt ze. “Toen ik vroeg om mijn onderwijsuren terug te brengen tot hetzelfde aantal als mijn collega’s, kreeg ik te horen dat ik de cursus binnen mijn eigen specialisatie moest laten vallen. Achteraf voelde ik dat geruchten de ronde deden in de gangen, maar zonder te weten wat die waren, kon ik mezelf niet verdedigen.” Vrouwen vertrekken permanent “getraumatiseerd en gedestabiliseerd” door deze seksistische spiraal die deel uitmaakt van de universitaire machine.

Een andere professor, die anoniem wenst te blijven, beschrijft hetzelfde proces dat zij onderging aan de rechtenfaculteit tussen 2000 en 2010. Waarom ? “Ik paste niet in hun plaatje”, vat ze samen. Ze is verre van de enige in dit opzicht. Hélène Verougstraete heeft de academische wereld meermaals willen verlaten. Alleen het comfort om dicht bij haar werkplek te wonen en de goede relaties met haar directe collega’s zorgden ervoor dat ze bleef. Toen ze in 2022 het dossier van Caroline Nieberding ontdekte, werd ze getroffen door de gelijkenis van hun achtergrond : wat ze de “diepe vrouwenhaat” aan de UCLouvain noemt. “Caroline Nieberding maakte hetzelfde mee als ik toen”.

INDIVIDUALISME EN PASSIVITEIT

In 2021 observeert een getuige (universitair onderzoeker), geïnterviewd door Médor, een “ongezonde sfeer” in het Earth and Life Institute (ELI), een van de grootste onderzoeksinstituten van de UCLouvain (429 leden en geaffilieerden), en in het bijzonder in de onderzoekscluster ELI-B (voor Biodiversiteit). In die tijd was Caroline Nieberding professor terrestrische ecologie en voerde Bertanne Visser haar onderzoek uit onder contract bij het Fonds de la Recherche Scientifique (FNRS). Ze staan bekend als de “twee heksen”. Caroline Nieberding zou “kinderen ontvoeren in een busje”. Deze verhalen, zelfs als grapje bedoeld, werden verteld door promovendi, administratief en technisch personeel. Als gevolg hiervan is het beeld van de onderzoeksgroepen van de twee biologen zeer negatief.

Caroline Nieberding komt in 2008 naar de UCLouvain. Dankzij haar onderzoekscarrière aan de universiteiten van Luik en Leiden kreeg ze op 28-jarige leeftijd al een aanstelling als professor. In 2016 voegde Bertanne Visser, Nederlandse en opgeleid in Leiden en Amsterdam, zich bij het team van Caroline Nieberding voor haar postdoctorale studies. Ze ontdekte al snel dat mannelijke onderzoekers in het ELI-B cluster Caroline Nieberding denigreren in vergaderingen, zich haar onderzoeksfinanciering en publicaties toe-eigenen en kortere werktijden hebben. Bertanne Visser, die hetzelfde begon te ervaren, helpt haar collega de ogen te openen.

Om aan de kaak te stellen wat ze meemaakt begint Caroline Nieberding met de basis : schrijven naar de vicerector personeelsbeleid (VRPP), Didier Lambert, die sinds 2010 lid is van het rectoraat. In een brief van 28 februari 2020 beschrijft ze het “algemene klimaat van niet-erkenning en zelfs denigratie” over haar werk. Ze noemt vier mannelijke collega’s van haar cluster. Eén bioloog, gewoon professor, wordt genoemd voor verbale agressie, onverwachte schreeuwpartijen en denigrerende emails. Een andere gewoon professor, ook bioloog, voor een hand op de billen. Een buitengewoon emeritus professor, ingenieur, voor het nemen van foto’s van haar tijdens een vergadering zonder haar toestemming. Tenslotte, N. S., professor zoals zijzelf, voor herhaaldelijke opmerkingen over haar uiterlijk, kleinerende emails en het binnenstormen in haar kantoor. Zou de UCLouvain, hun werkgever en ook de hare, niet moeten reageren ?

Een consulent van FABI (Training, Ondersteuning en Welzijn) is verantwoordelijk voor het identificeren van problemen bij leden van het ELI-B cluster. Ze somt op : Opportunisme, individualisme, gewoon seksisme. Een interne onderzoekscommissie die de opdracht heeft gekregen om de kwestie te onderzoeken, komt in maart 2021 met haar bevindingen. Zij erkent het “lijden” van Caroline Nieberding en de passieve houding en ontkenning van de autoriteiten en collega’s, maar meent dat de feiten van seksisme en intimidatie niet bewezen zijn, terwijl ze erkent dat het moeilijk is om dergelijke feiten te bewijzen. Het rapport van de onderzoekscommissie bevestigt echter verschillende van de gedragingen die Caroline Nieberding aan de kaak stelt, waaronder fysiek geweld door professor N.S. tegen een vrouwelijke analist die midden in de gang aan haar kraag werd getrokken. Dit incident werd bevestigd door een getuige. De commissie schrijft dat deze professor “een sterke persoonlijkheid heeft die zich vaak heftig uitlaat omtrent zijn ideeën en geschillen, grenzend aan het agressieve”. In het onderzoeksrapport wordt een andere mannelijke collega die door Caroline Nieberding is genoemd door een voormalige promovenda beschreven als behorend “tot de ‘ouderwetse school’ […], die zich net als de anderen inbeeldde dat Caroline, omdat ze zo jong was […], op de een of andere manier op haar plaats zou blijven”.

Voor geen van deze mannen loopt er een disciplinaire procedure om de feiten grondig vast te stellen. Toen niet en later ook niet. Aan de andere kant hebben de academische autoriteiten, en in dit geval de vicerector voor wetenschap en technologie Michel Devillers, ervoor gekozen om de protagonisten te verplaatsen : de mannen die door de onderzoekscommissie werden genoemd konden naar een nieuwe cluster (ELI-X), terwijl Caroline Nieberding en Bertanne Visser “onder toezicht” van de president van het ELI-instituut werden geplaatst. Toch hebben ze onlangs financiering gekregen en hun teams worden groter… Daarom geven ze de voorkeur aan een eigen laboratoriumruimte, alsook een grotere autonomie in het beheer van budget en ruimte (Virginia Woolf stelde in 1929 niets anders voor).

image_50404609
Laura Ottone. Tous droits réservés

Het idee viel niet in goede aarde bij de mannen van het instituut. In juni 2021, toen een vergadering van het Instituut werd gehouden “kwamen ze met hun presentatie, maar niemand liet ze spreken. Ik vroeg of ze gehoord konden worden, maar mannelijke collega’s snoerden hen de mond.” zegt klimatoloog Jean-Pascal van Ypersele, leider van de IPCC, professor aan het ELI Instituut en de belangrijkste mannelijke figuur die de twee biologen publiekelijk steunt. “Maanden later ontvingen we de notulen van de vergadering. Hun presentatie ontbrak. Ik stelde aanpassingen voor die werden aangenomen via een zeer ongebruikelijke stemprocedure. Maar opnieuw werden de aanpassingen niet opgenomen in de gecorrigeerde notulen. Dit lijkt misschien anekdotisch. In feite illustreert het hoe een machtsstrijd werkt.” Twee feministen vragen om een veilige werkplek ? Het antwoord is nee. Erger nog, het bestuur van het instituut benoemde N. S. tot president van de instituutsvergaderingen. Hij werd ook directeur van het nieuwe ELI-X (omgedoopt tot ELI-V) en de onderwijsschool voor biologie. De teams van Caroline Nieberding en Bertanne Visser staan onder het gezag van een man wiens gedrag als problematisch wordt beschouwd.

VERSNELD ONTSLAG

De eerste keer dat we Caroline Nieberding en Bertanne Visser interviewen, vergeten we bijna te vragen naar hun wetenschappelijk onderzoek. Caroline Nieberding en haar team bestuderen vlinders die van kleur veranderen met de seizoenen en goede biologische modellen zijn om te begrijpen hoe klimaatverandering leidt tot het uitsterven van soorten. Bertanne Visser richt zich op bijzonder charmante wespen - “de massamoordenaars van de natuur” lacht ze - die nooit aankomen, ongeacht hoeveel suiker ze binnenkrijgen. “Dagelijks lezen, denken en schrijven we, wat superbelangrijk is, want publicaties zijn het betaalmiddel van de wetenschap”, vervolgt Bertanne Visser. “Een groot deel van ons werk bestaat ook uit het verkrijgen van financiering om onze laboratoria op te bouwen. Het draait allemaal om het vinden van nieuwe manieren om de aanpassing van insecten te bestuderen. Caroline is hier erg goed in. Ze heeft echt het vermogen om de grenzen van ons onderzoeksveld te verleggen.”

Wanneer ze in 2021 vragen om een formele tussenkomst van de bedrijfsarts (aan de UCLouvain beheerd door het CESI), proberen ze vooral door te werken in een onveilige werkomgeving. Voor Bertanne Visser vereist dit het gebruik van een massaspectrometer die in 2020 voor haar team werd verkregen. De kosten van dit “goudklompje” : €87 000 (€65 000 aankoop + gebruikskosten, publiek geld). De onderzoekster vindt dat het apparaat tijdelijk in Gembloux (ULiège) moet worden geplaatst, omdat het personeel daar al terdege is opgeleid om het te gebruiken. De UCLouvain is hier op tegen, maar Bertanne Visser bevestigt de plaatsing in Gembloux. Daarna gaat het snel : de universiteit ontslaat haar wegens “ernstig wangedrag”. Dit ondanks de lopende interne procedure van het CESI die werknemers moet beschermen tegen represailles. “Ondanks de regelgeving werd ik niet gehoord door rector Vincent Blondel. Noch voor noch tijdens de ontslagprocedure” zegt Bertanne Visser. Ondertussen heeft de UCLouvain de machine gegeven aan een andere professor, door in een email aan de ULiège (onder valse voorwenselen) te beweren dat deze professor medepromotor was op het project van Bertanne Visser.

Naar onze informatie stelde voormalig rector Vincent Blondel, nu regionaal afgevaardigde en senator voor de politieke partij Les Engagés, voor dat de FNRS het contract van Bertanne Visser zou beëindigen. De raad van bestuur van de FNRS weigerde dit en vond de maatregel disproportioneel. Na het versnelde ontslag verwelkomde de ULiège Bertanne Visser in Gembloux, financierde een nieuwe machine en redde zo een wetenschappelijke carrière. Een uitzondering in dit geval.

WRAAK

Caroline Nieberding zal nu zonder Bertanne Visser verder moeten werken, maar ze heeft de steun van Jean-Pascal van Ypersele, aan wie steeds meer gevallen van intimidatie aan de UCLouvain worden onthuld. Na verschillende vertrouwelijke gesprekken, met name met de voorzitter van de universiteitsraad Jean Hilgers, wendt de klimatoloog zich begin 2022 tot de media. Hij sprak eerst met de Vlaamse pers om enkele bijzonder verontrustende getuigenissen te delen over het heersende seksisme. Daarna, in april van hetzelfde jaar op RTL : “Er moeten koppen rollen aan de UCLouvain.” “Deze uitbarsting was nodig om eindelijk gehoord te worden door Vincent Blondel,” merkt de klimatoloog op. “Zodra ik zijn kantoor binnenliep zei Vincent Blondel rechtuit tegen me : ‘Je schaadt de reputatie van de UCLouvain’.” Ik vind dat ironisch, want enkele weken eerder had de president van de Federale Republiek Oostenrijk op staatsbezoek in België mij liever privé ontmoet in het provinciaal paleis in Waver dan aan de UCLouvain, omdat de universiteit geassocieerd werd met schandalen rond seksuele intimidatie.”

In deze periode kiest rector Vincent Blondel voor een andere media-aanpak : victimizatie. “In godsnaam, dien een klacht in !” smeekte hij studenten en medewerkers die slachtoffer waren van seksisme en gendergerelateerd geweld in Le Soir in februari 2022. Hij zei ook dat : “Het idee dat ik misschien feiten verdoezel is verschrikkelijk.” Deze woorden hebben hun sporen nagelaten. “Het is in strijd met alle feministische principes, zegt een vakbondactivist. Vincent Blondel, die zichzelf tot slachtoffer maakt door zich niets aan te trekken van de ervaringen van het slachtoffer.”

Terwijl de zomer van 2022 nadert lopen de spanningen op het ELI Instituut hoog op : er komen interne klachten binnen. Zonder uitleg koos vicerector Didier Lambert (doctor in farmacie, VRPP sinds 2019) er slechts één : die van een andere bioloog, ook een gewoon professor, die een klacht indiende tegen… Caroline Nieberding. Wat heeft ze nu gedaan ? Ze liet hem schriftelijk weten dat ze niet langer met hem les wilde geven vanwege seksistische opmerkingen die hij in het verleden tegen haar had gemaakt - “dit kenmerkt wat wettelijk gedefinieerd wordt als seksuele intimidatie”, schreef ze. Voor deze bioloog was de verklaring vals en lasterlijk, ondanks het feit dat de email alleen aan hem gericht was. Hij vroeg haar haar uitspraak in te trekken. Dat deed ze niet. Hij schreef Didier Lambert aan. En illico presto startte de vicerector een disciplinaire procedure tegen Caroline Nieberding.

In wezen staat haar baan op het spel. Ze wendde zich tot de arbeidsrechtbank van Waals-Brabant om schorsing van de disciplinaire procedure aan te vragen. Haar advocaat, Violaine Alonso, benadrukte de ongelijke behandeling die ze de afgelopen tweeënhalf jaar had gekregen : “De afgelopen tweeënhalf jaar heeft Caroline Nieberding haar superieuren, waaronder de vicerector, aangeschreven omdat haar situatie steeds slechter werd. Maar toen een mannelijke collega via hetzelfde kanaal schreef, werd er onmiddellijk gereageerd”. In haar klacht bij de rechtbank “en referee” vroeg Violaine Alonso de Waals-Brabantse rechter om een uitspraak te doen over “morele intimidatie” en geweld op de werkvloer tegenover Caroline Nieberding, alsook over het gedrag van de UCLouvain die de plicht heeft om het welzijn van haar werknemers te bewaken en om intimidatie op de werkvloer te voorkomen.

Op 7 oktober 2022 heeft de rechtbank in Waals-Brabant Caroline Nieberding in het gelijk gesteld. Geweld op de werkvloer werd aanvaard, maar intimidatie niet. Het vonnis beveelt de annulering van de disciplinaire procedure. De rechtbank wijst er ook op dat het ELI-instituut geen psychosociale risicoanalyse heeft uitgevoerd en dat het personeel niet is opgeleid om er goed mee om te gaan. De UCLouvain moet meer doen om Caroline Nieberding op de werkvloer te beschermen, eist de rechtbank.

ZEVEN MAANDEN IN DISCREDIET

Opluchting. Een gevoel van rechtvaardigheid. Adem kunnen halen. Geloof het. Maar nee. Helemaal niet. Ter plaatse kondigt de UCLouvain aan dat ze in beroep zal gaan tegen het vonnis. Stemmen van binnenin werpen op om het tegenovergestelde te doen : het leed erkennen, zich verontschuldigen, het goedmaken. Maar het imago van de instelling lijkt essentieel in de ogen van haar leiders.

In afwachting van de uitspraak in hoger beroep is er in Louvain-la-Neuve een anti-feministisch portret van Caroline Nieberding verspreid - en dat is sindsdien niet verdwenen. “Er werd veel gepraat over het feit dat ze geen ’goed slachtoffer’is. Het beeld van een draak, een vervelende vrouw, problematisch op het werk”, vertelt een lid van de wetenschappelijke staf. Dit is de logische voortzetting van de strategie om haar in diskrediet te brengen die in september bij de arbeidsrechtbank begon. In Waver besteedde de advocaat van de UCLouvain, Carine Doutrelepont, 90 minuten aan het beschrijven van haar als een gecompliceerde vrouw, een opportunist die de weg van intimidatie koos “om te bereiken wat haar anders niet gelukt was”. Haar woorden konden daarom geen waarde hebben.

image 2 - petite illustration
Laura Ottone. Tous droits réservés

Omdat het academisch jaar 2022-2023 in het teken staat van respect en de strijd tegen “alle vormen van intimidatie en gendergeweld”, kregen biologiestudenten een paar weken na de uitspraak van de rechtbank van 7 oktober een Google-formulier toegestuurd om in te vullen. Het was slecht geschreven en slecht bedoeld : “Wat denk je van de repercussies omtrent de zaak Nieberding met haar werk aan de UCLouvain (professor, promotor) ?”. De vragenlijst werd opgesteld door studenten, maar gebaseerd op passages van schriftelijke gesprekken die we konden lezen werd ze opgesteld op verzoek van Pascal Lambrechts, decaan van de faculteit Wetenschappen. Veel mensen namen aanstoot aan deze enquête en benadrukten de kwaliteiten van Caroline Nieberding. De Commissie Tulkens, die op dat moment de maatregelen evalueerde om intimidatie en gendergerelateerd geweld aan de UCLouvain te bestrijden - we komen hier later op terug -, schreef een brief naar het rectoraat en naar de universiteitsraad om deze “ernstige fout” aan te klagen, die geïnterpreteerd kon worden “als een maatregel van vergelding of represaille […], die formeel en uitdrukkelijk verboden is door de Belgische Code van Welzijn op het Werk”.

Vervolgens, in maart 2023, werd de sfeer binnen ELI nog meer gespannen. Twee klimaatkasten voor het kweken van insecten, betaald met publiek geld en gebruikt door het laboratorium van Caroline Nieberding, werden beschadigd. De bioloog vroeg om een intern onderzoek, dat werd uitgevoerd, maar er werd geen klacht ingediend. De schade aan de apparatuur blijft onverklaard. Hierdoor kon er geen onderzoek in het veld worden uitgevoerd. In april 2023 brak de hel los : de UCLouvain verkreeg een vernietiging van het vonnis in eerste aanleg. De rechter oordeelde dat “de analyse van het dossier […] niet leidt tot de conclusie of het vermoeden dat professor Nieberding het slachtoffer was van morele intimidatie of geweld op de werkplek door de UCLouvain”. De instelling redt haar reputatie door een professor te verpletteren. Met ziekteverlof is ze al anderhalf jaar niet meer aan het werk geweest. “Als Caroline Nieberding niet snel weer aan het werk gaat, is haar carrière zo goed als voorbij”, vreest Violaine Alonso, haar advocaat. “Niet publiceren is catastrofaal voor haar. De universiteit is zich hier terdege van bewust. En toch is er geen beweging binnen het nieuwe rectoraat om dit te verhelpen, om te zeggen : ‘We verliezen een professor, laten we er iets aan doen’.” De advocaat en haar cliënt vinden dat ze pogen om mogelijkheden tot onderhandelen te vinden, maar de twee partijen worden het niet eens - en ondertussen adverteert de universiteit voor een functie die griezelig veel lijkt op die van de bioloog.

Verspilling of opzettelijke liquidatie ? Volgens twee ooggetuigenverslagen kondigde de president van het ELI Instituut, Marnik Vanclooster, in 2021 aan dat de carrière van Caroline Nieberding aan de UCLouvain voorbij was. Ze werd al geleidelijk uit de universiteit gezet. Ook Jean-Pascal van Ypersele krijgt te maken met represailles door zijn rol als klokkenluider. Hij noemt specifiek het gebrek aan echte steun van het rectoraat voor zijn kandidatuur voor het voorzitterschap van het IPCC in 2023, ondanks het feit dat de UCLouvain profiteerde van het prestige van de Nobelprijs voor de Vrede die de groep klimaatwetenschappers in 2007 had gekregen, toen hij lid was van het dagelijks bestuur. Onlangs werd hij “gedwongen om naar een ander instituut binnen de UCLouvain te verhuizen om zijn werk voor het IPCC voort te zetten”.

Jean-Pascal van Ypersele : buitenspel gezet op de campus van Louvain-la-Neuve, ook al wordt zijn functie gefinancierd door de Waalse regering. Bertanne Visser : op het laatste moment gered door Uliège. Caroline Nieberding : verwoest en in walging.

De ‘dossiers’ van Nieberding en Visser staan niet op zichzelf. Sinds het voorjaar van 2022 maakt de arbeidsauditeur van Waals-Brabant zich zorgen over de manier waarop de UCLouvain omgaat met klachten van personeelsleden - zowel vrouwen als mannen. Een onderzoek op basis van tien individuele klachten zou eind 2024 of begin 2025 afgerond moeten zijn. Als de beschuldigingen voldoende zijn, zal de zaak worden doorverwezen naar de magistratenrechtbank of de strafrechtbank. De UCLouvain weigert commentaar te geven op dit onderzoek van de arbeidsauditeur, waarvoor het rectoraat door de politie is gehoord. De universiteit weigert ook een standpunt in te nemen over de zaken van Bertanne Visser en Caroline Nieberding. “De UCLouvain onthoudt zich van elk commentaar over individuele zaken om de betrokkenen te respecteren”, is het systemische antwoord dat we krijgen van de instelling, aangezien “sommige van deze zaken momenteel worden voorgelegd aan de rechtbank”. Bertanne Visser wacht op een uitspraak in eerste aanleg voor haar mogelijk onrechtmatige ontslag. Caroline Nieberding zal in 2025 in cassatie gaan.

Terwijl vrouwen tegenwoordig in de meerderheid zijn als student (55 %), verdwijnen ze op doctoraatsniveau. Op het niveau van professor telt de UCLouvain slechts 18 % vrouwen. De instelling heeft nog geen onderzoek gedaan om de correlatie tussen deze vrije val van vrouwen tijdens hun carrière en seksistisch en seksueel geweld in de universitaire omgeving te analyseren, die eindelijk wordt erkend en geuit. Maar één ding is zeker : “Universiteiten verliezen een enorm potentieel door seksisme. Het opleiden van vrouwelijke onderzoekers is erg duur. Het is een wetenschappelijke en academische verspilling en daarom is de maatschappelijke verspilling immens”, waarschuwt Françoise Tulkens, een van de vele getuigen die voor dit artikel werd geïnterviewd, professor emeritus aan de UCLouvain en voormalig rechter aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.

144 AANBEVELINGEN EN WEINIG ZEKERHEDEN

In 2022 gaf rector Vincent Blondel deze bekende figuur de opdracht om een commissie van experts voor te zitten om de bestaande maatregelen tegen intimidatie en gendergerelateerd geweld aan de UCLouvain te evalueren. Deze ’Tulkens’-commissie deed 144 zeer specifieke aanbevelingen aan het rectoraat van de UCLouvain om gendergerelateerd geweld uit deze zeshonderd jaar oude katholieke universiteit te bannen. De 144 punten volgen de logica van de ’3P’s’van de Conventie van Istanbul : prevention, protection, prosecution. Praktisch gezien betekent dit het creëren van een omgeving die bevorderlijk is voor de opkomst van klokkenluiders, het beschermen van klokkenluiders en het aanpassen van disciplinaire regels om de daders te straffen.

Maar wat doet de UCLouvain met dit rapport ? Begin november 2024 vroegen we het aan Marthe Nyssens (pro-rector transitie en samenleving, doctor in de sociale economie), Florence Stinglhamber (vice-rector Personeelsbeleid, doctor in de psychologie) en Sébastien Van Drooghenbroeck (pro-rector Gelijkheid, Diversiteit en Inclusie, doctor in de rechten). Alle drie gaven ze aan dat er tegen september 2025 een nieuw tuchtreglement moet zijn voor gendergerelateerd en seksueel geweld. Dit is twee jaar na het rapport dat dit voorstelde.

Het huidige rectoraat heeft een verlenging van de verjaringstermijn voor interne klachten aangekondigd. Momenteel beperkt de veel bekritiseerde regel dit tot zes maanden. Het Together-platform, dat wordt gebruikt om incidenten van intimidatie of seksueel en gendergerelateerd geweld te melden, is hervormd. “We registreerden 49 meldingen, die leidden tot 6 formele klachten, 2 waarschuwingen en 1 ontslag”, zegt Marthe Nyssens.

Tot slot verzekert Florence Stinglhamber ons dat ze elke klacht die in haar mailbox belandt van een werknemer die op zoek is naar ondersteuning correct behandelt. Werkt ze anders dan haar voorganger Didier Lambert ? Dat weet ze niet. In feite antwoordt ze “nee” op de vraag of haar werk wordt gecontroleerd. Vertrouwen dus. Een mooi woord. Aan de andere kant, ondanks haar aandringen op “het lijden van slachtoffers van seksueel en gendergerelateerd geweld”, heeft de UCLouvain niets te zeggen over de academische carrières die al beschadigd zijn door het heersende seksisme. Geen voorstel voor herstel en reparatie.

In afwachting van de uitkomst van haar rechtszaak zegt Caroline Nieberding dat ze maar één ding wil : haar werk kunnen uitvoeren “onder gelijkwaardige omstandigheden” als haar collega’s, “zonder vernederingen”. Zal de instelling haar helpen om haar “visjes” weer in het water te zetten en haar onderzoek weer op de rails te krijgen ?

  1. In 2025 viert de UCLouvain haar zeshonderdjarig bestaan.

  2. In 2023 definieert het Tulkens-rapport van de UCLouvain de universitaire omgeving als volgt : "Singulier gekenmerkt door seksuele segregatie, zowel horizontaal (tussen disciplines, beroepen, statussen) als verticaal (tussen organen en functies), geworteld in hardnekkige "gewoonten", "culturen" en "tradities" van "patriarchale aard".

  3. Dit incident werd ook gemeld door de Apache.be media op 23 oktober 2023.

  4. Volgens een interne e-mail geproduceerd door de UCLouvain in de klacht ingediend bij de arbeidsrechtbank van Waals-Brabant (afdeling Waver).

  5. In het bijzonder bij het FNRS.

  6. De raad van bestuur van ELI, bestaande uit academici, vertegenwoordigers van het wetenschappelijk personeel en administratief en technisch personeel, is betrokken bij het beheer van het instituut.

  7. Hij en zijn team van het "Waals Platform voor het IPCC" zijn nu verbonden aan de École Polytechnique de Louvain, nadat ze "gedwongen waren te verhuizen uit ELI".

  8. Volgens de FNRS-aanvraag van professor Bertanne Visser.

  9. Zoals De Morgen ook schreef op 16 maart 2024.

  10. In de onderhandeling koos de UCLouvain ervoor om een onderzoeker te verliezen en de eerste machine te behouden.

  11. Zie de toespraken van Vincent Blondel en Jean Hilgers op 19 september 2022.

  12. Elk apparaat kost ongeveer €14 000.

  13. Daarnaast heeft het auditoraat andere getuigenissen gehoord, waarvan sommige betrekking hadden op gebeurtenissen die verjaard waren, maar die het interne disfunctioneren van de UCLouvain illustreren.

  14. Op 23 september 2024 hebben we interviewverzoeken gestuurd naar Vincent Blondel (voormalig rector), Didier Lambert (voormalig VRPP) en Alexia Autenne (nog steeds algemeen administrateur van de UCLouvain), waar zijn niet op hebben gereageerd.

  15. Het is in het verleden bekritiseerd omdat het dubbelzinnig was over de anonimiteit van de slachtoffers, maar vooral over degenen tegen wie klachten werden ingediend

Dernière mise à jour

Vous avez une question sur cet article ? Une idée pour aller plus loin ?

ou écrivez à pilotes@medor.coop

Un journalisme exigeant peut améliorer notre société. Voulez‑vous rejoindre notre projet ?

La communauté Médor, c’est déjà 3474 abonnés et 2020 coopérateurs

Médor ne vous traque pas à travers ses cookies. Il n’en utilise que 3 maximum pour la sécurité et la navigation.
En savoir plus